Bağımlılık Tedavisinde Kendine Yardım Grupları

Kendi kendine yardım grupları, ortak zorluklarla başa çıkmak için bir araya gelen bireylerin deneyimlerini, kaynaklarını ve başa çıkma stratejilerini paylaştığı topluluklardır. Bu gruplar, benzer zorluklarla mücadele eden bireyler arasında sosyal etkileşimi artırır, kişinin yalnız olmadığını hissetmesini sağlar ve grup üyelerinin birbirlerine destek olmalarını teşvik eder. Bağımlılığın iyileşmesi amacıyla oluşturulan grupların yanı sıra, yas, alzheimer, kanser, yeme bozuklukları, depresyon gibi konuları ele almak amacıyla oluşturulan birçok farklı kendine yardım grupları bulunmaktadır.

Kendi Kendine Yardım Gruplarının İşleyişi ve Felsefesi

Kendi kendine yardım gruplarının merkezinde deneyim ve bilgi alışverişi yatar. Bu gruplar, bireylerin paylaşım ve dayanışma yoluyla iyileşmesini hedefler. Adsız Alkolikler (AA) ve Adsız Narkotik (NA) gibi 12 basamaklı programlar, bağımlılıktan kurtulmada temel bir yaklaşım sunar. Bu programlar, bireyin bağımlılık sorununun kontrolü dışında olduğunu kabul etmesi, daha büyük bir güçten yardım araması ve kendini derinlemesine incelemesi gibi adımları içerir. Amaç, bireyin manevi ve kişisel gelişimini desteklemektir. Katılımcılar, bu süreç boyunca birbirlerine destek olur ve iyileşme sürecini paylaşarak motive olurlar.

Kendi kendine yardım grupları, gönüllü ve ücretsiz katılımın olduğu, katılımcıların korkmadan ve özgürce paylaşımda bulunabilecekleri topluluklardır.Toplantılarda üyeler arasında aynılık duygusu oluşturmak hedeflenir. Toplantılar, genellikle haftada bir saat olup, açık veya kapalı olarak düzenlenir. Açık toplantılara, bağımlılıkla mücadele eden bireylerin yanı sıra, bağımlılık problemi olmayan bireyler, bağımlılıkla mücadele eden kişilerin aileleri ve yakınları da katılabilir. Bu toplantılar, bağımlılık sürecinde sadece bireyi değil, aileleri ve yakın çevreyi de desteklemeyi amaçlar. Kapalı toplantılarda ise yalnızca bağımlılıkla mücadele eden bireyler katılır ve zorluklarını, başarılarını, duygularını ifade ederler.

Kendi kendine yardım grupları, bireylerin bağımlılık yapıcı unsurlardan uzak kalmalarına ve sağlıklı bir hayat sürdürmelerine yardımcı olur. Bu gruplar, bireylerin öz farkındalık kazanmalarına ve sağlıklı başa çıkma becerilerini öğrenmelerine destek sağlar.

12 basamakla ilişkilendirilen prensipler aşağıdaki gibidir:

Dürüstlük: Sorunlarınızı kabul edin
Yardım Arayışı: Yardıma ihtiyacınız olduğunu kabul edin
Güven: Bu yardımı kabul edin
Cesaret: Hayatınızı gözden geçirin
Dürüstlük: Bu değerlendirmeyi üçüncü bir kişiyle paylaşın
İsteklilik: Eksiklikleriniz üzerinde çalışacak gücü bulun
Alçakgönüllülük: Eylemlerinizin sorumluluğunu alın
Bağışlama: Zarar verdiğiniz kişilerin bir listesini yapın
Düzeltme: Mümkün olduğunca bu insanlara zararınızı telafi edin
Sebat: Günlük olarak kişisel envanter yapın ve hatalarınızı kabul edin
Maneviyat: Hayatınızda huzur ve denge bulun
Hizmet: Size yardım edildiği gibi başkalarına yardım edin

Bu 12 basamak, Castle Sağlık bünyesinde alacağınız tedavinin de önemli yapı taşlarını oluşturmaktadır.

Grup Terapileri ve Kendi Kendine Yardım Gruplarının Farklılıkları

Grup terapileri ve kendi kendine yardım grupları, psikolojik destek ve yardım sağlayan topluluklar olmasına rağmen, bazı önemli farklılıklar taşır:

Profesyonel Yönetim: Grup terapileri genellikle bir profesyonel terapist tarafından yönetilirken, kendi kendine yardım grupları profesyonel olmayan bir yapıya sahiptir.
Yapılandırılmış Yaklaşım: Grup terapileri, belirli terapötik hedefler doğrultusunda yapılandırılmış bir yaklaşım sunar. Kendi kendine yardım grupları ise genellikle katılımcıların çeşitli konularda deneyimlerini paylaştığı daha geniş bir yelpazeye sahiptir.
Destek ve Etkileşim: Her iki grup türü de katılımcılara destekleyici bir ortam sunar ve katılımcıların deneyimlerini paylaşmalarını teşvik eder. Grup terapilerinde birey, terapist ve diğer katılımcılarla etkileşim içindedir. Kendi kendine yardım gruplarında ise eş destek önemlidir, grup üyeleri birbirlerine karşılıklı destek sağlar.

Bağımlılık Tedavisinde Kendi Kendine Yardım Gruplarının Etkililiği

Bu gruplar, uzun vadeli iyileşmeyi destekler ve bağımlılıkla mücadelede çeşitli yararlar sağlar:

Sosyal Destek: Kendi kendine yardım grubu üyelerinden gelen destek, bireylerin yalnız olmadıklarını hissetmelerine yardımcı olur.
Yeni Başa Çıkma Stratejileri: Katılımcılar, yeni başa çıkma stratejileri öğrenir ve günlük yaşamlarında uygular.
Uygun Maliyet: Profesyonel terapi maliyetlerine kıyasla daha uygun ve ulaşılabilir bir seçenek sunar.
Özsaygı ve Özfarkındalık: Özsaygı ve özfarkındalığın artmasına yardımcı olur.
Damgalanma: Katılımcılar, benzer sorunlarla mücadele eden insanlarla birlikte olduklarını bilerek damgalanmaktan daha az korkarlar.

Ancak bazı zorluklar da mevcuttur:

Profesyonel Rehberlik Eksikliği: Ciddi ruhsal sağlık sorunları olan bireyler için yeterli destek sağlayamayabilirler.
Bilgi Güvenilirliği: Burada paylaşım yapan kişiler kendi deneyimlerinden bahsetmektedir. Bu nedenle, paylaşılan bilgilerin bireysel deneyimlere dayandığını ve profesyonel tavsiye olmadığını unutmamak önemlidir. Yanlış yönlendirmeyi önlemek için bu bilgilerin subjektif olduğunu hatırlamak gerekir.
Kişisel Çatışmalar: Zaman zamankendi grup içinde fikir ayrılıkları veya kişisel çatışmalar ortaya çıkabilir, bu durum grup içi destek atmosferini zayıflatabilir.

Bu zorlukların farkında olmak önemlidir, ancak kendi kendine yardım gruplarının birçok bireye sağlayabileceği yararlar da göz ardı edilmemelidir.

Türkiye’de Kendi Kendine Yardım Gruplarının Durumu

Türkiye’de kendi kendine yardım gruplarının gelişimi görece yenidir ve bu alanda özellikle Adsız Alkolikler (AA) gibi gruplar öncü rol oynamıştır. AA’nın Türkiye’deki ilk faaliyetleri 1990’lı yıllarda başlamış olup, zamanla daha geniş bir kitleye ulaşmayı başarmıştır. Bu gruplar, bağımlılık tedavisinde önemli katkılar sağlamış ve diğer benzer grupların oluşmasına da ilham kaynağı olmuştur. Türkiye’de bağımlılıkla mücadelede destek gruplarının kullanımı, hem sağlık profesyonelleri hem de toplum tarafından giderek daha fazla kabul görmektedir. Ancak, bu gruplara katılım oranları batı ülkelerine kıyasla daha düşük olabilir. Yine de, bu grupların sağladığı duygusal destek ve topluluk temelli yaklaşım, bağımlılıkla mücadelede önemli bir kaynak oluşturmaktadır.

Kendi Kendine Yardım Gruplarında Dijital Dönüşüm

Teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte, kendi kendine yardım grupları da dijital platformlara taşınmaya başlamıştır. Online destek grupları, internet erişimi olan herkesin kolayca ulaşabileceği, coğrafi engelleri aşan ve zamandan bağımsız bir şekilde katılım sağlayabileceği yeni bir alan sunmaktadır. Özellikle COVID-19 pandemisi sırasında bu grupların önemi daha da artmıştır. Çevrimiçi toplantılar, bireylerin evlerinden çıkmadan destek almalarına ve deneyimlerini paylaşmalarına olanak tanır. Bu dijital dönüşüm, aynı zamanda anonimliği koruma konusunda da avantaj sağlar, katılımcılar kimliklerini gizli tutarak rahatça konuşabilirler. Dijital platformlarda sunulan kaynaklar, forumlar, sohbet odaları ve video konferanslar, bireylerin bağımlılıkla mücadele süreçlerini desteklerken, profesyonel rehberlik ve bilgilendirici içeriklere erişimlerini de kolaylaştırır. Böylece, kendi kendine yardım gruplarının etkisi ve ulaşılabilirliği önemli ölçüde artmaktadır.

Öneriler

Kendi kendine yardım gruplarına katılmayı düşünen bireyler için bazı öneriler:

Araştırma Yapın: İhtiyaçlarınıza en uygun grubu bulmak için mevcut seçenekleri değerlendirin.
Açık Fikirli Olun: İlk toplantıya katılırken açık fikirli olun ve deneyimlere açık yaklaşın.
Düzenli Katılım Sağlayın: Düzenli katılım, gruptan en iyi şekilde yararlanmanızı sağlar.
Destek Arayın ve Sağlayın: Karşılıklı destek, hem sizin hem de diğerlerinin iyileşme sürecine katkı sağlar.

Sabırlı Olun: İyileşme bir süreçtir ve zaman alabilir. Sabırlı ve kararlı olun.

Kendi Kendine Yardım Gruplarında Alternatifler

Kendi kendine yardım sadece 12 basamak yardım grupları ile sınırlı değildir başarılı alternatiflerinin arasında SMART Recovery bulunmaktadır. SMART Recovery toplantılar ve destek sağlayan ancak manevi yönü içermeyen ve bağımlılığı bir hastalık olarak kabul etmeyen bir yaklaşımdır. SMART Recovery, bağımlılıkla mücadele eden bireylere bilimsel temelli bir destek ve iyileşme programı sunan bir organizasyondur. “SMART” kısaltması, “Self-Management and Recovery Training” yani “Kendi Kendini Yönetim ve İyileşme Eğitimi” anlamına gelir. Bu programda iyileşme süreci dört temel noktaya dayanır:

Motivasyonu Geliştirmek ve Sürdürmek: Bireylerin bağımlılıktan kurtulma motivasyonlarını artırmak ve korumak.
Dürtü ve İsteklere Karşı Koyabilme: Bağımlılık yapan maddelerden veya davranışlardan uzak durabilmek için stratejiler geliştirmek.
Duygu, Düşünce ve Davranışları Yönetmek: Sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürdürebilmek için duygu, düşünce ve davranışları yönetmek.
Dengeli Bir Hayat Sürmek: Sağlıklı bir hayat tarzı benimseyerek genel iyilik halini artırmak.

Seküler bir alternatif arayan ve İngilizce online toplantılara katılabilecek kişiler, bu programın resmi web sitesi üzerinden online toplantılara katılabilirler (https://www.smartrecoveryinternational.org/).

Sonuç

Kendi kendine yardım grupları, bağımlılık tedavisinde önemli bir rol oynar ve AA ile NA gibi 12 basamaklı programlar bağımlılık tedavisinde etkili olabilir. Bu gruplar, duygusal destek ve problem çözme konularında topluluk tabanlı bir yaklaşım sunarak uzun vadeli başarıya katkı sağlar. Katılmayı düşünen bireylerin, ihtiyaçlarına ve hedeflerine uygun bir grup seçmek için dikkatlice araştırma yapmaları önemlidir. Kendi kendine yardım grupları yalnızlık hissini azaltmada ve başa çıkma stratejileri sağlamada etkilidir, ancak etkinlikleri grupların odaklandığı konuya ve katılımcılara bağlı olarak değişebilir. Profesyonel tavsiyenin yerine geçmese de, bu gruplar geleneksel terapi ve ilaç tedavisini tamamlar. Kendine yardım gruplarına katılmak ve destek almak için aşağıdaki iletişim bilgilerini kullanarak onlara kolayca ulaşabilirsiniz. Destek almaktan çekinmeyin; bu gruplar size yardımcı olmak için burada!

Uzman Psikolog Ayşe Nur Karkın

Adsız Narkotik (Narcotics Anonymous) Web Sitesi: https://na-turkiye.org/

Adsız Alkolikler Web Sitesi: http://www.adsizalkolikler.com/

Nar-Anon Aile Grupları Web Sitesi: https://nar-anonturkiye.com/

KAYNAKLAR:

Alevsaçanlar, S. (2023). Kendi kendine yardım grupları: Bağımlılık tedavisindeki rolü. Güncel Bağımlılık Araştırmaları, 7(2), 30-37. https://doi.org/10.32739/car.2023.7.2.219

Bingham, D., & Kelley, A. (2024). Rethinking recovery: A qualitative study of American Indian perspectives on peer recovery support. Journal of Ethnicity in Substance Abuse, 23(2), 237-250. https://doi.org/10.1080/15332640.2022.2082620

Çetin, A., & Zakirow, F. (2023). Bağımlılık rehabilitasyonu. Güncel Bağımlılık Araştırmaları, 7(1), 5-8. https://doi.org/10.32739/car.2023.7.1.215

Erükçü Akbaş, G., & Mutlu, E. (2016). Madde bağımlılığı tedavisi gören kişilerin bağımlılık ve tedavi deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 27(1), 101-122.

Scoles, P. (2024). Self-help movement and the change process of recovery. Journal of Addiction Research, 8(1), 1-7.

Yıldız, A. (2021). Dünyada ve Türkiye’de Adsız Alkolikler. Bağımlılık dergisi, 22(2), 187-207. https://doi.org/10.32739/car.2023.7.2.219